بانکداری شرکتیخدمات بانکیحواله‌های بین‌بانکی

حواله های بین بانکی

حواله های بین بانکی با آغاز طرح نظام جامع پرداخت در سال 1380 و عملیاتی شدن اولین زیرساخت تسویه و انتقال آنی وجوه تحت عنوان ساتنا در سال 1385، برای اولین بار کشور دارای یک نظام واحد مبادله الکترونیکی وجه برای انواع پرداخت‌های خرد و کلان گردید.
حواله الکترونیک پول از یک حساب در یک بانک به حساب دیگر در بانک دیگر، اثرات مثبتی در ارائه خدمات بانکی دارد. مشتری با یک بار مراجعه به بانک حواله‌دهنده، این خدمت را دریافت می‌کند. در حالی که با چک‌های رمزدار لازم است به بانک دریافت‌کننده وجه نیز مراجعه کند. بنابراین حواله الکترونیکی بین‌بانکی موجب کاهش مراجعه به شعب بانک‌ها می‌شود.

استفاده از چک‌های رمزدار و ایران‌چک برای انتقالات بین وجوه بین بانک‌ها مستلزم حمل فیزیکی آنها توسط مشتری است که خطرات گم شدن، سرقت و نظایر آن را دربر دارد. همچنین تردد بین بانک مبدأ و مقصد هزینه‌ای است که مشتری پرداخت می‌کند. با توجه به امکان صدور حواله الکترونیکی بین‌بانکی از طریق اینترنت (شبا)، مشتری نیاز به مراجعه به شعب بانک را نیز نخواهد داشت.

پایاپای الکترونیکی (پایا)

پایاپای الکترونیک (پایا) زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین‌بانکی حسابی انبوه به شمار می‌آید و ستون فقرات حواله‌هاو انتقال‌وجه بین‌بانکی کشور را تشکیل می‌دهد. پایا به گونه‌ای طراحی شده که می‌تواند دستور پرداخت‌های متعدد را از طرف بانک‌ها دریافت و پردازش نموده و برای انجام به بانک‌های مقصد ارسال نماید. بانک‌ها نیز می‌توانند دستور پرداخت‌های مشتریان خود را به صورت انفرادی یا انبوه دریافت نموده و برای پایاپای و انجام در بانک‌های مقصد به پایا ارسال کنند. سامانه پایاپای الکترونیک در درون خود دارای دو هسته جداگانه انتقال اعتبار و برداشت مستقیم است که ارائه خدمات ارزش افزوده را برای بانک‌ها میسر می‌سازند.
هسته انتقال اعتبار یا انتقال مستقیم همانند یک سامانه حواله بین‌بانکی عمل می‌کند، با این تفاوت که علاوه بر پذیرش حواله‌های انفرادی قادر است حواله‌های انبوه را نیز از بانک‌ها و مشتریان آنها دریافت و پردازش نماید.

قابلیت‌های پایا

قابلیت‌های پایا ارائه خدمات زیر را در شبکه بانکی میسر خواهد ساخت:
پرداخت الکترونیکی اقساط تسهیلات:
بسیاری از دریافت‌کنندگان تسهیلات، دریافتی‌های مستمر خود را در بانکی غیر از بانک تسهیلات‌دهنده دریافت می‌کنند. بر این مبنا استفاده از خدمات پایا، امکان واریز وجه اقساط تسهیلات را بدون نیاز به مراجعه به شعب دو بانک و انتقال فیزیکی اسکناس، ایران‌چک یا اسناد بانکی کاغذی میسر خواهد ساخت.
پرداخت حقوق و مستمری: در حال حاضر سازمان‌ها برای پرداخت حقوق یا مستمری کارکنان یا بازنشستگان، ناچارند برای تمامی تابعان خود در یک بانک حساب افتتاح کنند. استفاده از امکانات پایا به کارکنان و بازنشستگان سازمان‌ها امکان می‌دهد تا بدون نیاز به افتتاح حساب‌های متعدد در بانک‌های مختلف، بتوانند حقوق یا مستمری خود را از طریق حسابی که مدنظر آنهاست، دریافت کنند. این ویژگی به صورت ضمنی از تعدد حساب‌ها در شبکه بانکی کشور خواهد کاست.
پرداخت سود سهام و اوراق بهادار: شرکت‌هایی که دارای تعداد زیادی سهامدار هستند، می‌توانند با استفاده از امکانات پایا و بدون نیاز به افتتاح حساب برای تک‌تک سهامداران، با ارائه فیش برای دریافت سود سهام، وجوه را مستقیماً به حساب سهامداران واریز کنند.

نحوه عمل پایا

هسته برداشت مستقیم (انتقال معکوس) پایا، امکان ارائه خدمات بانکی مبتنی بر دستور پرداخت‌های پیش‌تایید شده را به صورت بین‌بانکی میسر می‌سازد. هسته پردازشی برداشت مستقیم، طیف وسیعی از خدمات پرداخت بانکی انفرادی و انبوه، نظیر پرداخت قبوض، پرداخت اجاره‌بها، اقساط تسهیلات و نظایر آن را به صورت بین‌بانکی امکان‌پذیر خواهد ساخت. همچنین عملکرد خدمات مبتنی بر هسته برداشت مستقیم همانند واگذاری چک در بانک‌های مقصد بوده و می‌تواند جایگزین بخش بزرگی از پرداخت‌های مبتنی بر چک نیز باشد.
پایا زیرساخت مبادله پیام‌های مالی مبتنی بر شماره حساب بانکی بوده و تسویه بین‌بانکی مبادلات انجام شده توسط این سامانه از طریق ساتنا صورت خواهد گرفت. به این منظور پایا مستقیماً به ساتنا متصل بوده و عملیات تسویه را در پایان هر چرخه پایاپای به صورت خودکار انجام خواهد داد.
با توجه به این که عملیات تسویه در ساتنا تنها در روزهای کاری صورت می‌گیرد، انجام دستور پرداخت‌های پایا که در خارج از ساعات کاری ارسال می‌شوند در اولین فرصت (اولین چرخه اولین روز کاری) صورت می‌گیرد. این ویژگی به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که در سامانه‌های بانکداری اینترنتی، بانکداری همراه و نظایر آن، خدمات حواله و انتقال وجه به مشتریان را ارائه نمایند. همچنین با استفاده از امکانات این سامانه، بانک‌ها می‌توانند ابزارهای لازم را برای مشتریان عمده خود به گونه‌ای طراحی و فراهم نمایند که امکان صدور دسته‌ای دستور پرداخت (شامل هزاران دستور پرداخت به بانک‌های مختلف) از طرف آنها میسر گردد.

سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا)

در این سامانه مشتریانی که دارای یکی از انواع حساب (جاری، پس‌انداز و کوتاه‌مدت) می‌باشند، می‌توانند نسبت به انتقال وجوه (مبالغ بیش از یکصد و پنجاه میلیون ریال) به حساب خود و یا سایر افراد در سایر بانک‌ها اقدام نمایند. ساتنا به مشتریان این امکان را می‌دهد که با مراجعه به شعب بانک کارآفرین و یا از طریق سامانه اینترنتی بانک، حواله‌هایی با مبالغ بیش از یکصد و پنجاه میلیون را را به هر حسابی در هر بانکی انتقال دهند. از مزایای به کارگیری ساتنا امنیت، سرعت و سادگی انجام عملیات آن می‌باشد.

نحوه عمل سامانه تسویه ناخالص آنی

آنی و بلادرنگ (Real time): زمانی که دستور پرداخت صادر می‌گردد، بلافاصله در این سامانه پردازش می‌شود.
ناخالص (Gross): مبادلات به صورت تک به تک و با مبالغ ناخالص به سامانه انتقال داده می‌شوند.
تسویه (Settlement): مبادلات بدون تاخیر و با همان مبالغ ناخالص مورد تسویه قرار می‌گیرند. دراین سامانه مشتری صرفاً می‌تواند حساب خود را بدهکار و حساب ذینفع را بستانکار نماید.

مزایای کلی ساتنا

  • عملیات انتقال وجه از طریق ساتنا بدون کارمزد و در تمامی شعب بانک قابل اجرا می باشد
  • امکان انجام معاملات بین بانکی با حداقل زمان ممکن
  • امکان ارائه خدمات بهتر به مشتریان
  • ایجاد بستری امن جهت ارسال مبادلات مالی بین بانکی
  • ایجاد زمینه لازم جهت اشاعه تجارت الکترونیک درکشور
  • عدم نیاز به حمل و نقل پول و چک توسط مشتریان
  • رفع خطرات احتمالی ناشی از جابه جایی پول و صدور چک نظیر سرقت یا مفقودی چک
  • حواله‌های ساتنا بدون محدودیت جغرافیایی و بین شهرهای مختلف، طی روز صادر می‌شوند.